Artistanbul Feshane, Dünya Mimarlık Festivali’nin finalistleri arasında

İstanbul’un kamusal alandaki en büyük kültür-sanat odağı ArtİstanbulFeshane, dünyanın en saygın mimarlık buluşmalarından Dünya Mimarlık Festivali’nin (World Architecture Festival) finalistlerinden biri olarak şehrin gurur kaynağı olmayı sürdürüyor.

Ev sahipliği yaptığı etkinlikler ve ağırladığı milyonlarca ziyaretçisiyle Haliç kıyılarından dünyaya açılan bir sanat köprüsü olan Artİstanbul Feshane, Dünya Mimarlık Festivali’nde “yeniden işlevlendirme” kategorisinde finale kalan 16 projeden biri seçildi. Farklı kategorilerden onlarca saygın projenin jüri karşısına çıktığı Dünya Mimarlık Festivali, 6 - 8 Kasım 2024 tarihleri arasında Singapur'da gerçekleştirilecek. Mimarlardan tasarımcılara alanın önde gelen isimlerini aynı çatı altında buluşturan Festival süresince gerçekleştirilen etkinlikler, katılımcılar için yine önemli deneyimler sunacak.

Artistanbul Feshane

İstanbul’un yeni sanat üssü Artİstanbul Feshane, Temmuz 2023’te kültür sanat hayatına kapılarını açtı. İBB Miras’ın, Osmanlı’dan miras kalan en önemli endüstri yapılarından biri olan Feshane-i Amire’de gerçekleştirdiği kapsamlı restorasyon ve yeniden işlevlendirme çalışmalarıyla şehre kazandırılan Artİstanbul Feshane, 8000 metrekareye yayılan çok amaçlı birimleri, İstanbul’un en büyük sergileme salonları arasında yer alan sergi salonu, Naile Akıncı Kütüphanesi, kongre, atölye, yeme-içme ve dinlenme alanları, açık hava film gösterimleri, konserleri ve çocuk festivaliyle İstanbul’a hayat taşıyan bir yaşam merkezi olarak öne çıkıyor. 

İstanbul’da sanatın nabzını tutan öncü bir merkez olarak şehrin kültür sanat hayatına nefes aldıran Artİstanbul Feshane; açılış etkinliği olarak İstanbul Sanat Meclisi’nin düzenlediği, 19 küratör ve 300 sanatçının katıldığı, 400’den fazla eserin yer aldığı “Ortadan Başlamak” adlı sergiye ev sahipliği yaptı. 

31 Ekim-11 Aralık 2023 tarihleri arasında ise 44 ülkeden 17 küratör ve 154 sanatçının yer aldığı, 10. Asya-Avrupa Mediations Bienali / “Ben Başka Bir Sen, Sen Başka Bir Ben” sergisini ziyaretçilerle buluşturdu. 

Artİstanbul Feshane, 21 Ocak-7 Temmuz 2024 tarihlerinde bu kez dünyanın en önemli sanat kurumlarından Tate’in koleksiyonu “Dinamik Göz: Op ve Kinetik Sanatın Ötesi” sergisi ile ağırladı. Yaklaşık 5 ay boyunca ziyarete açık kalan sergiyi, binlerce sanatsever ziyaret etti. Sergi ile eş zamanlı olarak çocuklarla 16, yetişkinlerle ise 40 sergi turu ve sanat atölyesi gerçekleştirildi. 

27 Şubat 2024 tarihinde açılan; Türk grafik sanatının duayenlerinden, hattat ve cilt sanatçısı Prof. Emin Barın’ın eserlerine “Emin Barın: Ne Senden Rükû Ne Benden Kıyam” sergisi, Ağustos 2024 tarihine dek ziyaretçilerle buluşmaya devam edecek.

Feshane-İ Amire

İstanbul’un önemli endüstri mirası yapılarından Feshane-i Amire’nin hikâyesi, 1827 yılında Kadırga Cündi Meydanı’nda fes üretimi yapan bir imalathane ile başladı. 1827-1833 yılları arasında ordunun ve halkın fes ihtiyacını karşılamak üzere geleneksel tekniklerle üretimlerini sürdüren Kadırga’daki Feshane, 1833 yılında Eyüp Defterdar İskelesi’ndeki Beyhan Sultan Sarayı olarak belirlenen yeni yerine taşındı. Taşınma sürecinin ardından yoğun bir faaliyet dönemine giren Feshane’de başta fes olmak üzere çuha, elbise kumaşı, döşeme kumaşı, askeri çizmeler, düğmeler, seccade, halı ve kilim gibi çeşitli tekstil ürünleri üretildi. 1843 yılında Avrupa’dan getirilen yeni makineler ile ilk kez buhar makinelerinin kullanıldığı Feshane kapsamlı bir dokuma fabrikasına dönüştü. 1866 yılında çıkan bir yangında buhar makinesi dışında her şeyini kaybeden Feshane, 1868 yılında aynı yerde yeniden inşa edilerek en yeni makinelerle donatıldı. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sonucunda fabrika, Bab-ı Seraskeri emrine verilerek “Fes ve Melbusat-ı Askeriye Fabrikası” ismini alan yapı 1921 yılına kadar askeri idarede kaldı. 1894 yılında güncel ihtiyaçlar doğrultusunda yenilenen Feshane’de “Sanayi Sıbyan Mektebi” açıldı; okulda dokuma derslerinin yanında uygulama eğitimi de verilerek yeni ustalar yetiştirildi. 

Cumhuriyet dönemiyle birlikte birkaç kez el değiştiren Feshane, 1985’te İstanbul Belediyesi’ne devredildi. 1986 yılında Haliç çevresinin yeniden düzenlenmesi projesi kapsamında yapının büyük dokuma salonu dışındaki bölümleri yıkıldı; konfeksiyon bölümü ise Bakırköy Pamuklu Sanayii İşletmesi’ne taşındı. Tarihî alan, 1989 yılında Eczacıbaşı Vakfı’na devredildikten sonra restore edilerek yeniden işlevlendirildi. 

İBB Miras’ın 2022-23 yılları arasında gerçekleştirdiği restorasyon ve yeniden işlevlendirme çalışmalarının ardından “Artİstanbul Feshane” adıyla İstanbul’un kültür sanat hayatına kazandırıldı.