İznik, adım adım UNESCO yolunda

İznik’in dosyasını eksiksiz bularak adaylık sürecini resmen başlatanUNESCO’nun danışma organı olan ICOMOS Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi’nden görevlendirilen uzman Gabriela Semova Koleva, tarihî eserlerin mevcut hâllerini ve korunmuşluk durumlarını incelemek üzere saha araştırması için İznik’e geldi.

Antik çağlardan günümüze kadar uzanan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemi eserlerinin günümüze kadar ulaştığı,  bütün kiliseler tarafından tanınan en önemli ekümenik konsillerden ikisine ev sahipliği yapması nedeniyle Hristiyanlık için de büyük önem taşıyan İznik’in de UNESCO Dünya Mirası Listesine alınması için Büyükşehir Belediyesi devreye girdi. Hatırlanacağı üzere, tarihi özellikleri ile medeniyetlerin somut ve somut olmayan değerlerini günümüze kadar taşıyan benzersiz tarihi kent olması nedeniyle İznik, 2014 yılında Dünya Miras Geçici Listesi’ne dahil edilmişti. Daimi adaylık çalışmaların yürütülmesi için 2016 yılında Büyükşehir Belediyesi bünyesinde İznik Alan Başkanlığı kuruldu. İznik Alan Başkanlığı’nca hazırlanan yönetim planı, 2022 Mayıs ayında Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu’nca onaylanarak yürürlüğe girdi. UNESCO uygulama rehberine uygun olarak hazırlanan İznik’in adaylık dosyası, 2022 Ağustos ayında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edildi. İznik Alan Başkanlığı’nın 1 yıl gibi kısa sürede bitirdiği yönetim planı ve adaylık dosyası, ‘Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmede’ UNESCO daimi listesine aday olmaya değer görüldü. Bakanlık, 19 Eylül 2022 tarihinde Türkiye’den sadece İznik’in daimi adaylık dosyasını UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne gönderdi. Türkiye’nin İznik Dosyası’nı içerik ve format yönünden eksiksiz olarak kabul eden UNESCO adaylık sürecini resmen başlatırken, dosya UNESCO’nun danışma organı olan Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi’ne iletildi. ICOMOS’dan görevlendirilen uzman Gabriela Semova Koleva, dosyada sunulan alanların korunmuşluk durumları ile ilgili alan yönetimlerini incelemek üzere İznik’e geldi.

Evrensel bir miras

ICOMOS Uzmanı Gabriela Semova Koleva’nın İznik ilçesinde 1 hafta sürecek, inceleme ve değerlendirme programı, İznik Belediyesi Konferans Salonu’nda yapılan İznik ICOMOS Misyonu Toplantısı ile başladı. Toplantıda konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, İznik’in Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminden kalan anıtsal yapıları ile medeniyetler arasındaki geçişin izlerine ev sahipliği yaptığını hatırlattı. İznik’in sadece Türkiye’ye değil, bütün insanlığa kalan evrensel bir miras olduğu düşünülerek, 2014 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca başlatılan çalışmalar sonucu UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alındığını kaydeden Başkan Aktaş, “İlk olarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Alan Başkanlığı kurullarının teşekkül ettirilmesinin ardından ivme kazanan çalışmalar sonucunda 'İznik Yönetim Planı' onaylanarak ulusal yönetim planları arasına katıldı. Ardından İznik Alan Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen yoğun çalışmalar sonucunda hazırlanan 'İznik: Medeniyetler Arası Geçişin İzleri' adlı başvuru dosyası da asıl listeye alınmak üzere Paris’te bulunan UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletildi. Dosya içeriğinin ‘eksiksiz’ bulunmasıyla adaylık süreci resmen başlatıldı ve gelinen süreçte ICOMOS’tan görevlendirilen uzman sayın Gabriela Semova Koleva, adaylık dosyamızı gerek içerik açısından gerekse de tarihî eserlerin mevcut hâllerini ve korunmuşluk durumlarını, yerinde inceleyerek bir rapor hazırlayacak. ICOMOS’un alan ile ilgili raporlarının İznik’in 2024 yılındaki UNESCO Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda komite üyelerine sunulması ve nihai kararın komite tarafından verilmesi bekleniyor. Belediyemizce yürütülen, ülkemiz ve şehrimiz için son derece önemli olan bu süreçte başta Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy olmak üzere, İznik Belediye Başkanımız Kağan Mehmet Usta’ya, İznik Alan Başkanımız Doç. Dr. Şehnaz Eraslan Alıcıgüzel’e, ekiplerimize, destek veren akademisyenlere, bütün paydaş kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyorum. Ülkemize, Bursa’mıza ve İznik’imize hayırlı, uğurlu olsun” diye konuştu.

Elimizden geleni yapacağız

Toplantıda söz alan İznik Belediye Başkanı Kağan Mehmet Usta da İznikliler olarak çok heyecanlı olduklarını belirterek, İznik’in daha iyi tanınması ve daha iyi korunması anlamında önemli çalışmalar yaptıklarını söyledi. Bu süreçte en büyük destekçilerinin Bursa Büyükşehir Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı olduğunu dile geren Usta, “İnşallah yapılacak bu değerlendirmeler sonucunda daha hızlı yol alacağımızı ümit ediyorum. Bize düşen ne görev varsa biz her zaman Alan Başkanlığı’nın emrindeyiz. Şehrimizi korumak, geliştirmek, tanıtmak için elimizden geleni yapıyoruz, yapmaya da devam edeceğiz” dedi.

İznik Alan Başkanımız Doç. Dr. Şehnaz Eraslan Alıcıgüzel de bu yorucu süreçte desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş ve İznik Belediye Başkanı Kağan Mehmet Usta’ya teşekkür etti.

Açılış konuşmalarının ardından yapılan oturumda ICOMOS uzmanı Gabriela Semova Koleva, ICOMOS’un değerlendirme sürecindeki rolünü anlattı. Gabriela Semova Koleva, İznik’te bir hafta sürecek değerlendirme programı kapsamında, hem adaylık dosyasında yer alan alanlarla ilgili sunumları dinleyecek hem de saha da bizzat teknik inceleme gezileri yapacak.